Pi sayısının matematik biliminde bir sayınında ötesinde temel bir "sabit" kabul edilmesi, daire ile olan hiçbir zaman değişmeyen ilişkisinden kaynaklanır. Pi, "bir dairenin çevresinin, çapına bölünmesi" ile bulunur. Simgesi, eski Yunanca çevre manasına gelen περίμετρον (çevre) sözcüğünün baş harfinden gelmektedir. Şaşırtıcı biçimde uzun süre bu oran için hiçbir sembol kullanılmamıştır. İlk olarak π sembolü 1652'de Willam Oughtred tarafından kullanılsa da yaygınlaşması 1737 yılında Leonard Euler'in de bu sembolü kullanması ile olmuştur. Bu sayı kimi kaynaklarda Ludolph sayısı ve Arşimet sabiti olarak da bilinmektedir.
Pi sayısının sonsuza dek devirsiz bir şekilde devam ediyor olması, matematikçilerin bu sayıya olan merakının katlanarak artmasına neden olmaktadır. Belki de bunca hassas teknoloji araçlarına sahip olduğumuz günümüzde, bir çemberin çevresini çapına bölmek gibi basit bir problemi halen çözememiş olmamız bize zor gelir. Ne var ki bu değer 4 bin yıl boyunca nice matematikçileri şaşırtmış, nice beyin gücü tüketmiş, çöp tenekeleri geçersiz teoremlerle dolmuş ancak halen ne olduğu kavranamamıştır. Yine de matematikçiler yılmamış ve zamanını olabildiğince çok basamağı belirlemeye harcamışlardır.
Bu basamakları bulmak için bunca çaba neden? Sonuçta 3,14 değeri zaten birçok hesaplamada yeterli, en titiz mühendis bile yedi haneden fazlasına ihtiyaç duymaz. Fizikçiler için 15-20 hane yeterlidir aslında. Pi sayısı nedir konulu haberimizi okumak için tıklayınız.
Pi Günü
Pi (π) günü her yıl 14 Mart'ta (3/14) kutlananan ve matematiğin en önemli sayılarından biri olan π (pi) sayısını onurlandıran özel bir gündür. Pi sayısının ilk üç basamağı 3.14 olduğu için Amerikan tarih formatına (ay / gün) göre 3/14 tarihi seçilmiştir. Pi günü özellikle matematikçiler, mühendisler, öğrenciler, bilim insanları ve meraklılar tarafından büyük ilgiyle kutlanır. Matematik ve bilimin popülerleşmesini sağlayan bu özel gün, aynı zamanda Albert Einstein'ın doğum günüyle aynı tarihe denk geldiği için bilim ve matematik açısından daha anlamlı hale gelmiştir.
Pi Gününün Tarihçesi
Pi Günü İlk Kez Ne Zaman Kutlandı
Pi günü ilk kez 1988 yılında ABD'nin Kalifornia eyaletinde bulunan San Francisco Exploratorium Bilim Müzesi'nde Fizikçi Larry Shaw ve ekibi tarafından kutlandı. Bu ilk kutlamada katılımcılar çemberin etrafında yürüyerek ve turta (pie) yiyerek eğlenceli bir etkinlik düzenlediler. Turta yeme geleneği, ingilizcede "pi" ile "pie" kelimelerinin aynı şekilde okunması nedeniyle başladı. O günden sonra her yıl Exploratorium'da ve dünyada farklı yerlerde kutlamalar düzenlenmeye başladı.
Pi Günü Resmi Bir Gün Haline Geldi Mi?
12 Mart 2009'da ABD Kongresi, Pi Günü'nü resmi olarak "Ulusal Pi Günü" ilan etti. O zamandan beri, özellikle Amerika'da okullarda ve bilim merkezlerinde büyük etkinliklerle kutlanıyor.
Pi Günü'nde Ne Tür Etkinlikle Yapılır?
Pi Günü'nün eğlenceli ve öğretici birçok kutlama yöntemi vardır. İşte bazıları;
1. Turta (Pie) Yeme ve Pişirme Yarışmaları
Pi sayısının "pie" kelimesiyle aynı okunması nedeniyle, Pi Günü'nde turta pişirme ve yeme yarışmaları düzenlenir.
Matematikseverler turta üzerine π sembolü çizer hatta Pi'nin basamaklarının turta üzerine yazar.
2. Pi Ezberleme Yarışmaları
Pi sayısı virgülden sonra tekrar etmeyen sonsuz basamağa sahip olduğu için bazı insanlar en çok basamağı ezberlemeye çalışır.
Guinnes Rekorlar Kitabı'na göre en fazla basamağı ezberleme rekoru Hintli Rajveer Meena'ya aittir. 2015 yılında tam 70.000 basamağı ezberleyerek dünya rekoru kırmıştır.
3. Matematik ve Pi ile İlgili Oyunlar
Matematik öğretmenleri, öğrencilere Pi ile ilgili sorular sorar ve yarışmalar düzenler.
Pi ile ilgili bilmeceler, bulmacalar ve eğlenceli testleri de oldukça popülerdir.
4. Albert Einstein'ı Anma Etkinlikleri
14 Mart aynı zamanda ünlü fizikçi Albert Einstein'ın doğum günü olduğu için bir çok bilim müzesi ve okulda Einstein'ın hayatı ve bilimsel katkıları anlatılır.
5. Daire Çizme ve Çember Yürüyüşleri
Bazı okullarda ve topluluklarda katılımcılar büyük bir çember şeklinde yürüyerek Pi'yi temsil eden etkinlikler yapar.
Çemberin çevresini ve çapını ölçerek Pi'nin hesaplanması sağlayaran deneyler yapılır.
6. Pi'nin Kullanıldığı Alanları İncelemek
Matematikçiler ve bilim insanları, Pi'nin fizik, mühendislik, astronomi ve istatistikte nasıl kullanıldığını anlatan seminerler ve atölyeler düzenler.
Eğlenceli Pi Gerçekleri
Pi'nin ilk 100 basamağı; 3,14159 26535 89793 23846 26433 83279 50288 41971 69399 37510 58209 74944 59230 78164 06286 20899 86280 34825 34211 70679 şeklindedir. Matematikçiler Pi'nin trilyonlarca basamağını hesaplamıştır. En çok basamak ezberleme rekoru 70.000'dir. Pi sayısı doğada ve evrende bir çok yerde kendini gösterir. Yarıçapı verilen bir dairenin çevresini hesaplarken Pi'nin ilk 39 basamağını bilip, kullanarak hata payını o kadar küçük hale getiririz ki, bu hata payı en küçük atom olan hidrojen atomun inceliğinden bile daha küçüktür.
Pi Gününe Alternatif: Tau (
τ )Günü
Bazı matematikçiler Pi yerine Tau (
τ
) sayısının kullanılmasını öneriyor. Tau, Pi'nin 2 katına eşit olan bir sayı (
τ = 2π = 6,28318....). Bu nedenle 28 haziran (6/28) günü "Tau Günü" olarak kutlanmaktadır. Tau'nun çember hesaplamalarında daha doğal bir sayı olduğu düşünülse Pi günü hala daha popülerdir.
Hazırlayan
Iğdır Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Matematik Bölümü Öğrencisi
Helen KILIÇ
Kaynaklar
https://www.birgun.net/haber/dunya-pi-gunu-nedir-337509
https://www.kisiselgelisim.com/dunya-pi-gunu-nedir-neden-kutlanir/
https://ab-ilan.com/her-yil-14-martta-kutlanan-pi-gunu-hakkinda-enteresan-bilgiler/